Oj Ada, kodować już wypada !!

Oj Ada, kodować już wypada 💻💻💻

A.A.L. - kobieta, która ubiegła męski świat w programowaniu.

Czy to możliwe, że gdyby świat XIX-wiecznej nauki nie był zawładnięty przez mężczyzn, to pierwszy prakomputer zostałby skonstruowany sto lat wcześniej? Odpowiedź brzmi TAK! I to przez kobietę. Pierwszą programistkę w historii. Dowodzi tego James Essinger w swojej książce “Algorytm Ady”.

Ada Augusta Lovelace urodziła się 4 grudnia 1815 roku jako jedyne ślubne dziecko wielkiego angielskiego poety lorda George'a Gordona Byrona i lady Annabelli Milbanke. Była owocem trwającego przez rok związku dwóch ścierających się sił: byronowskiego romantyzmu w czystej postaci i uporządkowanego matematycznego umysłu Annabelli. Mała Ada nie doświadczyła jednak obecności ojca, gdyż ten, zajęty romansami najróżniejszej maści i trwonieniem posagu małżonki (swój zdążył utracić jeszcze przed małżeństwem), tuż po narodzinach dziewczynki wyjechał do Włoch. Gdy do drzwi zaczęli dobijać się komornicy, Annabella uciekła do rodzinnego domu z kilkutygodniową córeczką pod zasłoną dymną skandali towarzyskich Byrona. Sama świetnie wykształcona, chciała uchronić Adę przed szalonym umysłem Byrona, jego złą sławą i żądnymi sensacji pismakami. Ada nigdy nie poznała ojca.

🧠🧠🧠

Już od czwartego roku życia Ada rozpoczęła intensywny kurs matematyki, a w wieku 8 lat, jej rozkład zajęć wyglądał mniej więcej tak: 

➡10.00 muzyka

➡11.15 czytanie po francusku

➡11.30 arytmetyka

➡13.30 praca

➡15.15 muzyka

➡16.30 ćwiczenia z francuskiego

Dość ambitnie, prawda? :)

Młodziutka Ada fascynowała się mechaniką, projektowała łodzie i marzyła o skonstruowaniu maszyny latającej, a jako nastolatka odwiedzała z matką w Londynie słynnych uczonych i wystawy najróżniejszych wynalazków techniki. Na bystry, analityczny umysł Ady nakładała się jej nieprzeciętna wyobraźnia. W dorosłym już życiu pisała w listach: „Nie wierzę, by mój ojciec był (czy w ogóle mógł się stać) takim Poetą, jaką ja będę Analityczką (i Metafizyczką), albowiem we mnie te dwa aspekty są ze sobą nierozerwalnie złączone”. 

Jako kobieta, Ada nie miała szans na zdobycie wykształcenia uniwersyteckiego, uczyła się więc w ramach edukacji domowej, korzystając z książek i korespondując z najznamienitszymi z umysłów XIX-wiecznej Anglii m.in. z Mary Somerville, Charlesem Dickensem, Michaelem Faradayem, czy wybitnym logikiem i matematykiem Augustus De Morganem. Tego ostatniego niezwykle niepokoił stan umysłu Ady, który zdaniem profesora ewidentnie wykraczał poza możliwości fizyczne kobiety, o czym donosił w listach – o zgrozo, ta dziewczyna myślała jak mężczyzna!! ;)

Przełomem dla kariery matematycznej Ady było spotkanie w 1833 roku z wynalazcą liczącej Maszyny Różnicowej Charlesem Babbagem, które przerodziło się w wieloletnią przyjaźń, będącą źródłem inspiracji i rozwoju naukowego Ady. Mimo ogromnej różnicy wieku, przez lata dyskutowali listownie na temat projektu powstania Maszyny Analitycznej, która mogła być pierwszym komputerem. Nawet zmiana stanu cywilnego Ady - wyszła za mąż za arystokratę, późniejszego hrabiego Lovelace'a - i fakt urodzenia trójki dzieci nie oderwały jej od pracy naukowej.

A wszystko zaczęło się od maszyny do tkania jedwabnych pejzaży skonstruowanej przez Josepha Marie Jacquarda. Charles Babbage przekonywał, że mógłby wykorzystać system krosna “do sterowania konfiguracją małych, wąskich, okrągłych, metalowych prętów, które kontrolowałyby ustawienia kół zębatych pełniących rozmaite funkcje w jego maszynie obliczeniowej”. Naukowiec widział w Maszynie Analitycznej zastosowanie matematyczne, a Ada poszła o krok dalej prezentując swoje wizjonerskie podejście. Jej zdaniem maszynę można było wykorzystać do przetwarzania dźwięku i komponowania muzyki. Twierdziła, że „rozwija się nowy, obszerny i potężny język, którego w przyszłości będzie się używać w analizie i który pozwoli tak posługiwać się jej prawdami, by żwawiej i dokładniej móc stosować je w praktyce na potrzeby ludzkości”.

Chcąc zademonstrować sposób, w jaki Maszyna Analityczna mogłaby obliczyć liczby Bernoulliego bez udziału „ludzkiej ręki czy głowy”, Ada przygotowała diagram zawierający algorytm, który wielu naukowców opisuje jako pierwszy kiedykolwiek napisany program komputerowy, i to na maszynę, która nawet nie istniała. 

Niestety algorytm nie został przetestowany, gdyż cały ten dorobek pozostał tylko na papierze. Maszyna nigdy nie powstała, ale stanowi konceptualne podwaliny epoki komputerów – dane wejściowe, pamięć, przetwarzanie i dane wyjściowe do dziś są podstawowymi komponentami współczesnych komputerów. Z kolei uderzająco oryginalne uwagi, którymi Ada objaśniała urządzenie wyprzedziły literaturę informatyczną o blisko wiek.


Możemy teraz gdybać, czy gdyby Babbage dopuścił 25 lat młodszą przyjaciółkę do pracy, a nie tylko opiniowania Maszyny Analitycznej, może doczekałby realizacji swojego projektu? A gdyby Ada nie zmarła na raka macicy w wieku niespełna 37 lat, może znalazłaby siłę, by przebić patriarchalny mur i podpisywać swoje publikacje pełnym nazwiskiem zamiast słynnych już inicjałów A.A.L.?

Pozwólmy tymczasem, by Ada Augusta Lovelace, jako prekursorka cyfryzacji, inspirowała nasze młode programistki! Do dzieła, dziewczyny!!

🔥🔥🔥





----

Autorka wpisu: Anna Ostrowska